Wilthagen o.a. pleit voor een inkomensvoorziening voor alle werkenden.
Of dit een stap richting basisinkomen is?
Op het eerste gezicht niet, want kenmerkend voor basisinkomen is dat het een voorziening is voor zowel werkenden als niet werkenden. Het voorstel van Wilthagen zie ik in de eerste plaats als onderdeel van de discussie in de SER over flexibele arbeid en de positie van zzp. De gevolgen van de huidige economische crisis zijn in hoge mate opgevangen door de zzp: zij kregen minder opdrachten en gingen in een toenemend aantal gevallen failliet, zonder recht te hebben op WW. Als ze dan een werkende partner of eigen vermogen hadden konden ze ook geen aanspraak maken op de bijstand.
Mensen zoals Wilthagen hadden verwacht dat de werkeloosheid in 2010 meer zou stijgen dan nu het geval blijkt te zijn en hebben begrepen dat deze meevaller deels te danken is aan de zzp’ers die de tegenvallers moesten incasseren.
Nu vinden Wilthagen en anderen de tijd rijp voor voorstellen om ook voor de zzp sociale zekerheid te regelen (inclusief de plicht voor werkgevers om mee te betalen aan de betreffende premiekosten). De werkgevers in en buiten de gaan hiermee niet zomaar akkoord, want zolang zij voor zzp geen premiekosten hoeven te betalen kunnen zij premiekosten voor – en de verplichte ontslagbescherming van - het eigen personeel in feite omzeilen door in plaats daarvan tijdelijk extern personeel (zzp) in te huren (cq naar huis te sturen).
Het voorstel van Wilthagen lijkt mij bij nader inzien een klein stapje in de richting van het basisinkomen in zoverre dan het bereik van de sociale zekerheid iets groter wordt en de invoering van het basisinkomen dus voor een iets groter deel uit derving van sociale zekerheidsuitgaven bekostigd zal kunnen worden.
Maar een echt grote stap in de richting van het basisinkomen wordt het pas als de politieke discussie over de (versoepeling van de) ontslagbescherming tot het inzicht komt dat de hele kwestie van het handhaven dan wel versoepelen van de ontslagbescherming achterhaald zal zijn zodra het basisinkomen in (o.a.) Nederland een normale voorziening is.

Michiel van Hasselt